Format radiowy
Jak dotąd nikomu nie udało się wykreować stacji radiowej, która sprostałaby oczekiwaniom wszystkich potencjalnych słuchaczy. Zresztą nie ma chyba takiej potrzeby, bowiem nie od dziś wiadomo, że każda stacja skierowana jest do pewnej określonej grupy docelowej, nie zaś do całego społeczeństwa. Gusta muzyczne są tak różne, a czas antenowy na tyle ograniczony, że stworzenie kanału radiowego, w którym usłyszelibyśmy całą paletę gatunków muzycznych i niemalże wszystkich liczących się lub w jakiś sposób ciekawych wykonawców, którzy mają na koncie przynajmniej 1 singiel, byłoby w praktyce niemożliwe. W związku z tym każda tworząca się stacja radiowa zmuszona jest w pierwszej kolejności założyć sobie, do jakiej grupy potencjalnych odbiorców chce być skierowana, a następnie powinna dobrać taką muzykę oraz stworzyć audycje na takim poziomie i o takiej tematyce, które będą odpowiadać słuchaczom zaliczanym do tego kręgu osób i zachęcać ich do słuchania.
Pod kątem owej grupy odbiorców konieczne jest opracowanie właściwej kampanii promocyjnej (inaczej bowiem do wybrania naszej stacji będziemy namawiać nastolatków, a inaczej osoby dorosłe na stanowiskach kierowniczych). Stworzenie odpowiedniej oferty programowej w oparciu o powyższe kryteria determinować będzie tzw. format radia. Co więcej, to, jaki format radiowy dana stacja reprezentuje, będzie miało znaczenie dla ustalenia rozgłośni radiowych, które stanowią dla naszej stacji konkurencję (np. RMF FM i Radio ZET są przedstawicielami tego samego formatu radiowego, zatem są wobec siebie bezpośrednimi konkurentami).
Obranie przez stację określonego formatu, a następnie podejmowanie przez jej decydentów konsekwentnych działań promocyjnych i decyzji muzyczno-programowych wykreuje spójny jej image, co powinno skutecznie przyciągnąć słuchaczy, do których – zgodnie z danym formatem radia – stacja jest skierowana.
Warto wyróżnić w tym miejscu 2 popularne formaty radiowe:
1) AC, czyli Adult Contemporary,
2) CHR, czyli Contemporary Hit Radio.
Adult Contemporary (w skrócie AC) – jest formatem, który zakłada prezentowanie na antenie radiowej muzyki rozrywkowej przeznaczonej dla dojrzałego słuchacza, znajdującego się w przedziale wiekowym 25-54 (warto zwrócić uwagę, iż jest to ta grupa docelowa, którą najbardziej interesują się reklamodawcy). W stacjach formatu AC dominuje muzyka z ostatnich kilku dekad, począwszy od lat 70. XX wieku. Co do zasady nie usłyszymy tu typowo młodzieżowej muzyki (teen pop), ostrych odmian rocka (hard rock, heavy metal), hip-hopu (w szczególności agresywnego) oraz większości odgałęzień szeroko pojmowanej muzyki tanecznej. Zauważyć jednak należy, że w ostatnich latach rzeczony format ewoluował i obecnie niejednokrotnie zdarza się, iż utwory z nurtów, które z założenia są odrzucane przez stacje AC, niekiedy trafiają na antenę. Jest to spowodowane zmianą pokoleniową, a – jak wiadomo – gusta społeczeństwa na przestrzeni lat podlegają pewnym modyfikacjom. Polskimi przykładami stacji formatu AC są: Polskie Radio Program I oraz Radio Złote Przeboje.
Contemporary Hit Radio (CHR, nieformalnie określane czasem jako Top 40) – format ten obierany jest przez stacje, które na swojej antenie decydują się emitować współczesne przeboje z różnych gatunków muzycznych, w szczególności tych, które w danym momencie są najpopularniejsze (przeważnie to właśnie stacje CHR kreują muzyczne trendy). Nowe utwory prezentowane są ze stosunkowo dużą częstotliwością (kilka razy dziennie), dzięki czemu szybko stają się przebojami. W doborze nagrań nie bez znaczenia jest głos wytwórni płytowych. Muzyka, która stanowi swoistą alternatywę dla tego, co przeważnie możemy usłyszeć w stacji tego formatu, z założenia jest na przegranej pozycji; ma niewielkie szanse na to, aby zaistnieć na antenie.
Stacje formatu CHR różnią się jednak między sobą. Każda z nich może obrać nieco inny kierunek, decydując się na emisję utworów z przewagą konkretnego nurtu muzycznego. Posługując się tym kryterium, wyróżnić możemy np.:
– CHR/Pop (Mainstream CHR) – przeważają tu piosenki popowe, ale nie brakuje również wyselekcjonowanego rocka, alternatywy czy R&B;
– CHR/Dance – doskonałym polskim przykładem jest Radio Eska oraz RMF MAXXX; stacje w tym formacie zdecydowaną część swojego czasu antenowego poświęcają prezentowaniu słuchaczom współczesnych tanecznych hitów;
– CHR/Urban lub CHR/Rhythmic – są to stacje zdominowane przez nagrania w stylistyce R&B i hip-hop, z domieszką odpowiednio dobranego popu;
– CHR/Rock – jak sama nazwa wskazuje, są to stacje iście rockowe;
– Adult CHR – to format, który w kraju nad Wisłą sprawdził się najlepiej, ponieważ właśnie do niego zakwalifikujemy 2 najpopularniejsze i najchętniej słuchane przez Polaków stacje: RMF FM i Radio ZET; Adult CHR jest kompromisem między CHR/Pop a Hot AC (Hot AC to z kolei format zbliżony do omówionego powyżej AC, który kierowany jest jednak do węższej grupy docelowej niż jego podstawowa wersja – przedział wiekowy to 25-44 lata; przeważają tu nagrania z ostatnich 2 dekad).
To tylko przykłady odmian formatu radiowego CHR. Jak łatwo zauważyć, większość z nich otrzymuje nazwę na cześć dominującego na antenie gatunku muzycznego.
Zagadnienie formatów radiowych jest nieco bardziej złożone i wymaga dokładniejszej analizy. Mam jednak nadzieję, że przekazane przeze mnie informacje chociaż trochę przybliżyły Wam tę tematykę – notabene, całkiem ciekawą.