Felieton: Urodziny Królowej Pop

Dzisiaj, 16 sierpnia 2011 r., 53 lata kończy Królowa Pop. Jedyna Królowa Pop – dodam. Takiej kariery pozazdrościć jej mogą wszystkie popowe wokalistki na świecie.

Często spotykam się z wypowiedziami, że X czy Y nie uznaje Madonny za Królową Pop, lecz ten tytuł przyznałby prędzej Mariah Carey, Whitney Houston etc. Nie umniejszając niczego wymienionym paniom, które bez wątpienia wokalnie prezentują się od Madonny o niebo lepiej (a i ja należę do grona ich sympatyków, zwłaszcza tej pierwszej), uznać należy, iż globalnie żadna z nich nie miała aż takiego wpływu na muzykę rozrywkową, jak ich starsza koleżanka po fachu (aczkolwiek bez wątpienia Carey i Houston to najściślejsza czołówka kobiecego popu, a i kilku pokrewnych gatunków). I bynajmniej nie jest prawdą, że decydujące znaczenie w przesądzaniu o tym, kto jest ową Królową, mają wyniki sprzedaży płyt, ponieważ o sukcesie i statusie ikony decyduje wiele dodatkowych czynników.

Dowodem na to, że Madonna jest ikoną muzyki pop, są choćby poczynania popularnych obecnie młodych wokalistek, które prześcigają się w coraz to dziwniejszych sposobach kopiowania Królowej. Czyż bowiem klip Lady Gagi do „Alejandro” nie jest wzorowany na pamiętnym „Vogue”, a piosenka „Born this way” to nie siostra bliźniaczka „Express yourself”? Rzecz jasna, stawianie sobie za wzór ikony muzyki pop nie zasługuje na potępienie; wręcz przeciwnie – taka jest już kolej rzeczy, że jedni inspirują się drugimi, i bardzo dobrze, że tak się dzieje. Skądinąd sama Madonna przez długi czas garściami czerpała z wizerunku innej ikony – Marilyn Monroe.

O niekwestionowanym sukcesie Madonny świadczy na pewno jej rozpoznawalność. Bo chociaż media przekonują nas, że najpopularniejszymi wokalistkami w XXI wieku są m.in. Rihanna, Katy Perry i Beyonce, to gdy zapytacie pierwszą lepszą osobę o rzeczone piosenkarki, okaże się, że niemały odsetek społeczeństwa kompletnie nie kojarzy tych pań po nazwisku/imieniu/pseudonimie (niestety to prawda). Bardziej kojarzona jest już Britney Spears, a coraz mocniejszą marką staje się z miesiąca na miesiąc Lady Gaga. Jednakże wśród osób nieco starszych nawet i Gaga często pozostaje anonimową postacią (nie każdy z uporem maniaka śledzi kolorową prasę i plotkarskie strony internetowe, by wyryć sobie w pamięci jej twarz i pseudonim).

fot. okładka albumu: Madonna „True blue” (1986 r.) (spotify.com)

Madonna poza tym, iż trzyma w garści ogromny worek pełen przebojów, jest liderką w kategorii „największe widowisko koncertowe”. Prócz tego przez lata była (i nadal pewnie jest) ikoną stylu i wzorem dla tych, którzy mają wielkie ambicje, a brakuje im pewności siebie i determinacji, by odważyć się spełniać swoje marzenia. Ile to razy Madonna szokowała świat swoją bezczelnością, uporem, wyrazistym imagem czy przełamywaniem tabu? Obecnie w tej materii pałeczkę przejmuje od niej Lady Gaga, która jest wprawdzie bardziej przerysowana niż w XX wieku była Madonna, jednak zważmy na to, iż rzeczywistość w XXI wieku znacząco odbiega od standardów i stylu życia z lat 80. i 90. zeszłego stulecia, tj. czasów, kiedy swoją „misję” zaczęła realizować Madonna. Gaga musi zatem być bardziej karykaturalna, by zwrócić dziś na siebie uwagę milionów oczu i szokować ludzi. Nadto warto zauważyć, że Lady Gaga, podobnie jak od kilku dekad czyni to Madonna, do promocji wykorzystuje siłę teledysku. I to akurat pożądane zjawisko, bo tę sztukę Madonna opanowała do perfekcji (klipy do „Like a prayer” czy „Bedtime story” to jedne z najlepszych muzycznych obrazków w historii), a każdy, kto podobnie podchodzi do tej formy prezentowania muzyki, może liczyć na moją aprobatę.

Co więcej, Madonna to jedna z niewielu wokalistek w historii muzyki rozrywkowej, która potrafi przekonywać do siebie, a przede wszystkim do swoich przebojów, rosnące młode pokolenie, nie przechodząc do lamusa po kilku tłustych latach. Trzy dekady temu ówczesna młodzież pląsała w takt jej skocznego „Holiday” i „Into the groove”, a prawie 20 lat później nowe pokolenie zupełnie straciło głowę, słysząc przebojowe „Hung up”. Zresztą, bez względu na to, czy mamy lat 15, 35 czy 50, wszyscy świetnie potrafimy się bawić przy liczącym już ponad 20 lat „Like a prayer” – jednym z najpopularniejszych kawałków świata. Czas pokaże, czy Rihanna, Lady Gaga i Katy Perry za 2 dekady nadal będą lansować przeboje (kto wie, może akurat tak się stanie), czy raczej podzielą los niemal wszystkich, święcących w swoim czasie światowe triumfy wokalistek. Cyndi Lauper i Kim Wilde też wróżono kiedyś kariery na miarę tej, która przypadła w udziale Madonnie; dziś słucha się ich raczej z sentymentu albo czystej ciekawości, a światowych hitów w ich wydaniu od dawna brak.

Dodatkowym atutem Madonny jest z pewnością to, że od lat ma ona znaczący udział w procesie tworzenia materiału na swoje kolejne albumy. To wbrew pozorom nie jest zbyt powszechne zjawisko we współczesnym popie. Britney Spears, nazywana (coraz rzadziej) Księżniczką Pop, mimo kilkunastu lat działalności w show biznesie, nadal bazuje głównie na pomysłach innych (rzadko zdarza się, by była współautorką swoich piosenek).

fot. okładka singla: Madonna „Bad girl” (1993 r.) (spotify.com)

Argumenty przemawiające za twierdzeniem, że to Madonna jest najważniejszą wokalistką w muzyce pop, mógłbym mnożyć i mnożyć. To mija się jednak z celem, bo tych, którzy jej nie lubią, i tak pewnie nie przekonam. Nie jest ponadto moim celem umniejszanie znaczenia innych piosenkarek. Zdaję sobie bowiem sprawę z tego, że na Madonnie świat muzyki się nie kończy, a dzisiejszego popu nie da się definiować, nie mając przed oczami zwłaszcza Lady Gagi. To bez wątpienia silna konkurentka, ale jest jeszcze zbyt wcześnie, by móc rozsądnie ocenić ją w kontekście całego zjawiska zwanego „muzyką pop”. Dla mnie jednak jej kariera to uwspółcześniona wersja tego, co prawie 30 lat temu zaczęła robić Madonna, dlatego bardziej skłaniałbym się ku temu, by postrzegać Gagę jako wokalistkę pretendującą do miana kontynuatorki poczynań Królowej Pop, nie zaś jako artystkę, która miałaby Madonnę zdetronizować. Nawiasem mówiąc, zastąpienie Madonny póki co nie wchodzi w rachubę, bo gwiazda przygotowuje właśnie kolejny album. I w przeciwieństwie do Gagi znajduje się w komfortowej sytuacji, ponieważ nie musi już nikomu nic udowadniać. Mimo że niektórzy liczą na to, iż powalczy z Gagą na listach sprzedaży, ona chyba nie ma takich ambicji – zna bowiem swoją wartość i jest pewna swej pozycji.

Madonna śmiało może wybierać współpracowników według własnego widzimisię. Gaga natomiast stała się teraz więźniem własnego stylu i wizerunku – z jednej strony nieustannie musi przebijać swoje wcześniejsze wizerunkowe pomysły, z drugiej zaś na zmianę stylistyki piosenek raczej nie może się jeszcze zdecydować. Gdy przyjrzymy się z kolei karierze Madonny, dostrzeżemy, iż muzycznie wokalistka cały czas ewoluowała. Jej muzyka z pierwszych dwóch albumów różni się bowiem od tej, którą zaserwowała nam na krążku „Erotica” czy na obsypanym nagrodami albumie „Ray of light”, nie mówiąc już o najbardziej tanecznym w jej dorobku „Confessions on a dance floor”. Zresztą, już na etapie albumu „True blue” słychać było, że nie jest to ta sama frywolna dziewczyna, co za czasów hitu „Holiday”, lecz dojrzewająca kobieta (posłuchajcie np. poruszającego „Live to tell”). Innymi słowy, gdy Madonna ma ochotę nagrać płytę taneczną, taką nagrywa. Gdy skłania się ku bardziej melancholijnej estetyce, nagrywa nastrojowy album. Zmiana stylistyki stała się zresztą jej znakiem rozpoznawczym i – co ciekawe – fani Madonny z ery „Ray of light” najczęściej są też fanami Madonny z ery „Confessions…”, a jako że duże ich grono stanowią osoby już dojrzałe, nie sądzę, by słuchali swojej ulubienicy bezkrytycznie (czego nie można już powiedzieć o fanach wielu nastoletnich gwiazdek). Wiele czasu musi upłynąć nim Lady Gaga będzie znajdować się na takim etapie, co obecnie Madonna…

Britney Spears, podobnie jak teraz Lady Gaga, swego czasu również przez niektórych (tych bardziej jej życzliwych) była postrzegana jako następczyni Madonny. Pomimo tego, że – ku zdziwieniu złośliwych – nadal obecna jest na rynku i cały czas nagrywa przeboje, co w jakiś sposób zbliża ją do legendy Madonny (to jest bowiem nie lada wyczyn być na topie od 1999 r.), Księżniczka Pop nie zdołała zbliżyć się do pozycji, jaką po kilkunastu latach kariery zajmowała w show biznesie Madonna. Spears jest przede wszystkim zbyt mało niezależna jako artystka. Jednakże różnica w relacjach Madonna-Gaga a Madonna-Spears jest taka, że Britney nigdy nie sprawiała wrażenia wokalistki, której zależy na tym, by zająć miejsce Madonny. Taka myśl bliższa jest raczej Lady Gadze, aczkolwiek wydaje się, że bardziej marzą o tym jej sympatycy niż ona sama.

Bez względu na to, czy Madonnę lubimy, czy drażni nas to, że ciągle opisuje się ją niczym boginię, winniśmy z szacunkiem spoglądać na nią jako na wielką artystkę, prawdziwą wizjonerkę i ikonę muzyki pop. Dobrą okazją do tego jest dzisiejsze święto. Mad, wszystkiego najlepszego! 😉

fot. okładka albumu: Madonna „American life” (2003 r.) (spotify.com)

nagłówek – fot. kadr z teledysku: Madonna „Like A Prayer” (out.com)